برنامۀ درسی زبان و ادبیات فارسی در نظام آموزشی ایران اسلامی، جایگاهی ارزشمند دارد، زیرا از یک سو حافظ میراث فرهنگی و از سوی دیگر مؤثرترین ابزار انتقال علوم، معارف، ارزش‌های اعتقادی، فرهنگی و ملی است. ادب و فرهنگ ایران اسلامی، عصارۀ افکار و اندیشه‌های ملتی فرهیخته و دانشور است که در نشیب و فراز حادثه‌ها، با تکیه بر باورهای ریشه‌دار خویش، میراثی ارجمند و گران‌سنگ را به یادگار گذاشته است. توانایی و مهارت در خوانش، بررسی و تحلیل این آثار ارزشمند، خواننده را با گنجینۀ گران‌بهای متون ادبی گذشته و امروز آشنا می‌سازد و او را به سیر و سلوک در آفاق روشن و گستردۀ معرفت و حقیقت توانمند می‌نماید. برای تحقق این هدف برنامه درسی زبان و ادبیات فارسی، بایسته و شایسته است دانش آموزان ضمن آشنا شدن با علوم ادبی، در فنون ادبی نیز مهارت لازم را کسب کنند تا از این طریق بتوانند در زندگی خود با آثار ادبی برخوردی مناسب داشته باشند.
دوره تحصیلی:
دوره دوم آموزش متوسطه› متوسطه نظری› علوم انسانی› پایه دهم
دوره دوم آموزش متوسطه› متوسطه نظری› علوم و معارف اسلامی› پایه دهم
نام کتاب: علوم و فنون ادبی (1) - پایۀ دهم دورۀ دوم متوسطه
پدیدآورنده: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی
مدیریت برنامه‌ریزی درسی و تألیف: دفتر تألیف کتاب‌های درسی عمومی و متوسطه نظری
مدیریت آماده‌سازی هنری: اداره‌ی کل نظارت بر نشر و توزیع مواد آموزشی
کتاب علوم و فنون ادبی پایۀ دهم از چهار فصل تشکیل شده است. محتوای هر فصل نیز شامل سه درس به صورت ترکیبی از علوم و فنون ادبی به شرح زیر است: درس یکم: تاریخ ادبیات و سبک‌شناسی؛ درس دوم: موسیقی شعر (عروض)؛ درس سوم: زیبایی‌شناسی شعر (آرایه‌های ادبی).
سرفصل‌های مطرح‌شده در این کتاب به شرح زیر می‌باشد:
ستایش: ای بی‌نشان
فصل اول
- درس اول: مبانی تحلیل متن
- درس دوم: سازه‌ها و عوامل تأثیرگذار در شعر فارسی
- درس سوم: واج‌آرایی، واژه آرایی
فصل دوم
- درس چهارم: تاریخ ادبیات پیش از اسلام و قرن‌های اولیه هجری
- درس پنجم: هماهنگی پاره‌های کلام
- درس ششم: سجع و انواع آن
فصل سوم
- درس هفتم: سبک و سبک‌شناسی (سبک خراسانی)
- درس هشتم: وزن شعر فارسی
- درس نهم: موازنه و ترصیع
فصل چهارم
- درس دهم: زبان و ادبیات فارسی در سده‌های پنجم و ششم و ویژگی‌های سبکی آن
- درس یازدهم: قافیه
- درس دوازدهم: جناس و انواع آن
- نیایش: به امید تو